H0m Rail
(Meterspoor op schaal 1:87)
Een op mijn modelbaan ingebouwde Bemo code 70 wissel, met afdekplaatje van SMR en nog zonder wisselsteller.
Er is ballastmateriaal verwerkt van Koemo.
Op mijn modelbaan uit de jaren negentig gebruikte ik voor de verdekte sporen al Bemo code 83 rail . Op de zichtbare gedeeltes werd Bemo code 70 aangelegd. Peco rail was toen (voor mij) nog niet in beeld. Bij de start in 2015, van de tweede modelbaan naar voorbeeld van de RhB, was mijn keuze makkelijk: gewoon wat ik in de negentiger jaren had. Ik zou die keuze voor de zichtbare gedeeltes nog steeds maken als de code 70 rail van Bemo nog verkrijgbaar was. Helaas heeft de fabrikant, het Japanse Shinohara, de productie moeten stoppen. Voor de verdekte sporen is mijn keuze voor de Bemo rail code 83 ook niet meer aan te bevelen, althans.... bij de wissels.
Een vergelijking
Rails van Bemo code 70, Peco code 75 en Bemo code 83
Wissels van Peco code 75 en Bemo code 70
De code 70 rail van Bemo heeft een lage spoorstaaf (70 inch / 100 = 1,7 mm) en kleine railstoelen. De Peco is iets hoger en zwaarder.
Als ik naar de zware rail van de foto rechts onder kijk is het beeld van de Peco rail best aardig maar zijn de spoorstaven nog te hoog. De Bemo code 70 heeft wat te eenvoudige railstoelen. In 1990 lag in Filisur in spoor 5 wel erg licht spoor! Ik zal nog eens gaan speuren in vakliteratuur.
De Bemo code 83 vind ik te hoog.
Lichte spoorstaaf in Filisur in spoor 5 in 1990
Zware spoorstaaf in Filisur in spoor 3 in 2016
Vanaf 2019 werd code 70 door Bemo niet meer geleverd en er was geen alternatief voor. Als ik in 2019 begonnen was zou ik wel voor Peco gekozen hebben.
De kwaliteit van de door Bemo geleverde code 83 wissels bleek slecht (zie onder) en gebogen railtjes kwamen soms groen uitgeslagen uit het doosje.
Gammele Bemo wissels
De bijgaande foto geeft een blik in mijn schaduwstation "Stugl-Stuls" met code 83 rails van Bemo. De wissels hebben een geïsoleerd puntstuk. De nog net zichtbare Tortoise wisselaandrijving schakelt ook de polariteit van dat puntstuk.
Na verloop van tijd bleek dat treinen op sommige wissels ontspoorden. Enkele code 83 wisselstraten zijn inmiddels weer vervangen door Peco wissels.
Het puntstuk van de Peco wissel is niet geïsoleerd en krijgt spanning door de aanliggende wisseltong. Dat bleek voldoende te zijn. Ik kon het puntstuk echter altijd nog aansluiten op de wisselschakeling. De Tortoise schakelt zonder kortsluiting te veroorzaken. Ook bij de code 70 wissels is dat het geval. Achter het puntstuk zijn wel isolatielasjes aan te brengen.
Op deze foto zien we een code 83 Bemo wissel:
- Het puntstuk ligt soms niet in de zelfde lijn met, of te hoog ten opzichte van de aansluitende spoorstaven.
- De wisseltongen zitten hier te los aan de spoorstaaf.
- De aanliggende wisseltong komt boven de spoorstaaf uit.
Het resultaat is een verhoogde kans op ontsporing.
Dus dan maar Peco? Voor de wissels wel, maar niet voor gebogen Rail met een kleine boogstraal:
Peco leverde alleen maar een flexibele rail. Nu was er een groot verschil tussen die flexibele rail en de boogjes van BEMO. De spoorwijdte, de ruimte tussen de spoorstaven, was bij Peco 12 mm of zelf ietsje minder. De boogjes van Bemo hadden 12,5 mm. Die extra ruimte was nodig om wielstellen goed door krappe bogen te laten rijden. Ik heb op de niet zichtbare sporen boog R2 ingebouwd, met een boogstraal van 37,6 cm. Daar kwamen alle treinen goed door. Maar een in dezelfde boogstraal gebogen flexrail van Peco gaf problemen. Enkele wagens met draaistellen liepen vast, dan wel uit de rail. Vanaf ca. 50 cm boogstraal ging dat wel goed, maar dat was voor mij geen optie. Daar had ik de ruimte niet voor. Helemaal zonder Bemo rail kon dus niet!
Noodzakelijke aanpassingen Bemo code 70 wissels
Het aanpassen van de Bemo code 70 wissels voor digitaal rijden:
Een messingstrip in het wissel geeft kortsluiting bij digitaal rijden.
Ook een kleine kortsluiting schakelt het digitale systeem uit.
De strip moet er uit:
- boven links: de originele wissel
- midden net onder de rail: de uitgenomen messing strip
- rechts: wissel met uitgenomen wisseltongen en een steldraad
- links: de aangepaste wissel
De messing strip veroorzaakte kortsluiting omdat de wisseltongen verbonden zijn met het puntstuk. Het messing kwam tegen een spoorstaaf of tegen een wielflens met de verkeerde polariteit. Ook zonder de strip kan een wielflens nog kortsluiting veroorzaken als deze tegen een te ruim gebogen (vrij liggende) tong aan komt. Een beetje bijbuigen en het is verholpen.
Voordeel van deze constructie: de tongbeweging is altijd uit te nemen. Dat is vooral handig bij het aanbrengen van ballastgrind!
Pagina bijgewerkt op 4-7-2020