Bahnhof Filisur in 1990.

Mijn modelbaan was een herinnering aan mijn vakanties in de negentiger jaren in Filisur. Filisur ligt aan de spoorlijn van de Rhätische Bahn  van Chur naar St. Moritz. De Rhätische Bahn is een ideaal voorbeeld voor de modelbaan. Een smalspoor met beperkt ruimtebeslag, maar met de uitstraling van een hoofdlijn. Alle foto's zijn door mij in de vakanties 1990-1995 gemaakt, tenzij anders vermeld.

De aanleg

Het verhaal over de Rhätische Bahn gaat terug naar 1889 toen de eerste spoorlijn in Graubünden werd geopend. Het was aan de Nederlander Willem Jan Holsboer uit Zutphen te danken dat de Zwitsers instemden met de aanleg van een spoorlijn. Hij verbleef in Davos vanwege zijn vrouw, die met een longziekte was opgenomen. Hij overtuigde financiers en bevolking en verkreeg een concessie voor de eerste smalspoorlijn van de AG Schmalspurbahn Landquart-Davos, vanaf 1894 de Rhätische Bahn (RhB). Toen ook het kanton Graubünden deelnam was de weg vrij voor uitbreiding en spoedig werd Landquart ook met Chur en Thusis verbonden door de smalspoorlijn van de RhB. In 1898 werd begonnen aan de spectaculaire Albulabahn van Thusis naar St. Moritz met talrijke bruggen en (keer)tunnels. In 1904 kwam de eerste trein in St. Moritz aan.

Kaart van het spoorwegnet van de Rhätische Bahn. 

(Bron: Wikipedia.org Auteursrechten: Sanschulotte onder Creative Commons 3.0 )

Kaart van de Albulabahn

(bron: Wikimedia.org Auteursrechten: Pechristener onder Creative Commons 3.0)

Het station

Het stationsgebouw had in 1990 een hoofdgebouw en een bijgebouw, de "Postanbau". Naast een sobere wachtgelegenheid was er in het hoofdgebouw ook een stationskantoor. De treindienstleider bewaakte er vanuit Filisur de treindienst tussen Thusis en de Albulatunnel. Hij kon ingrijpen door kruisingen op de enkelsporige lijn te verplaatsen of door treinen op tussen gelegen stations tegen te houden.

In Filisur werden alleen de buitenste wissels elektrisch bediend. Alle andere wissels hadden handbediening.  

In 2004 is de Postanbau afgebroken, de treindienstleiding is er weg en daarvoor in de plaats kwam er een café met terras waar je nu koffie kan krijgen met daarbij heerlijke zelfgemaakte taart! Ter vergelijking een paar plaatjes uit 2016:

Filisur was en is een klein dorp met slechts ruim 400 inwoners maar met een groot stationsemplacement. Tussen de treinen door is er nog steeds een heerlijke dorpsrust. In 1990 was de sfeer als in oude tijden:

De treinenloop

De sneltreinen op de Albulalijn en de pendeltreinen uit Davos reden elk uur. Daarbij kwamen nog de Bernina express, de Glacier Express en vele goederentreinen. Vaak kruisten die treinen elkaar in Filisur. Zie ook de pagina: Rijden op dienstregeling 

Reizigers moesten in- en uitstappen op laag gelegen perrons en over de sporen lopen. Ondanks dat stond veiligheid voorop en werd met Zwitserse precisie (en toezicht!) een vaststaand protocol gehandhaafd:

• Als eerste reed de pendeltrein uit Davos binnen op spoor 4. Reizigers stapten uit en moesten naar het stationsgebouw lopen.
• Daarna kwam de eerste sneltrein binnen op spoor 2. De uitwisseling van die reizigers gebeurde ook vanaf het stationsgebouw.
• Nadat de eerste sneltrein afgehandeld en met gesloten deuren voor vertrek klaar was mocht de tweede sneltrein binnen komen.
• Nog voor de tweede sneltrein op spoor 3 stil stond reed de eerste sneltrein op spoor 2 weg.
• De reizigers van de tweede sneltrein moesten daardoor vaak nog even geduld hebben tot de weg vrij was naar het stationsgebouw.
• Na vertrek van de tweede sneltrein konden reizigers voor de pendeltrein naar Davos instappen.